Οι σχέσεις απαιτούν αμφίδρομη κυκλοφορία.
Ειλικρινά αναλύστε τα συναισθήματά σας / photo pixabay.com
Το να είστε στοργικοί στην αγάπη είναι σημαντικό, αλλά υπάρχει ένα όριο όταν η αφοσίωση και η γενναιοδωρία παύουν να είναι δύναμη και γίνονται πρόβλημα. Οι ψυχολόγοι το αποκαλούν “υπερπροσφορά” – τη συνήθεια να δίνουμε περισσότερα από όσα είναι υγιή ή ανταποδοτικά.
Σε μια στήλη για το Forbes, ο Αμερικανός ψυχολόγος Mark Travers εξηγεί ότι μπορεί να μην πρόκειται μόνο για βοήθεια ή χρόνο, αλλά και για συναισθηματική ενέργεια, υποστήριξη, συγχώρεση και τις ατελείωτες δεύτερες ευκαιρίες που δίνουμε με κόστος τα δικά μας όρια.
Το 2014, μια μελέτη που βασίστηκε σε στοιχεία από 795 παντρεμένα ζευγάρια διαπίστωσε ότι οι αντιλήψεις των συντρόφων για τις προσπάθειες των ίδιων και του αγαπημένου τους προσώπου επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα του γάμου και τον κίνδυνο διαζυγίου. Πώς αντιλαμβάνεστε ότι έχετε παγιδευτεί στην παγίδα της υπερπροσφοράς; Οι ειδικοί εντοπίζουν δύο βασικά σημάδια:
Αρχίζετε να αισθάνεστε αγανακτισμένοι
Μια μελέτη του 2022 έδειξε ότι οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να θυσιαστούν για έναν σύντροφο ακόμη και όταν δεν περιμένουν τίποτα σε αντάλλαγμα. Στο πείραμα, οι συμμετέχοντες κράτησαν το χέρι τους σε σχεδόν παγωμένο νερό για σημαντικά περισσότερο χρόνο για τον σύντροφό τους από ό,τι για έναν φίλο ή σε άλλες περιστάσεις. Αυτό δείχνει ότι οι θυσίες αγάπης δεν χρειάζεται πάντα να είναι αμοιβαίες για να δείτε το νόημα τους.
Αλλά αν η προσφορά γίνεται συστηματικά μονόπλευρη και οι σύντροφοι δεν την αντιλαμβάνονται ή δεν την εκτιμούν, δημιουργείται συναισθηματική κόπωση. Με την πάροδο του χρόνου, μετατρέπει την αγάπη σε πικρία και απογοήτευση. Οι άνθρωποι που δίνουν συνεχώς λειτουργούν συχνά με τη σκέψη: “Θα σε αγαπήσω τόσο πολύ ώστε να με αγαπήσεις κι εσύ με τον ίδιο τρόπο”. Αλλά στη διαδικασία αυτή, σταδιακά καίγονται, θυσιάζοντας τη δική τους άνεση. Ένας τρόπος για να σπάσετε τον κύκλο είναι να αρχίσετε να παρακολουθείτε πώς αισθάνεστε πριν και μετά τις “θυσίες” σας: αν αισθάνεστε ευγνωμοσύνη ή απλώς καταστροφή.
Διαβάστε επίσης:
Αναλαμβάνετε συνεχώς πάρα πολλά
Μια μελέτη του 2025 στο περιοδικό Behavioral Sciences, στην οποία συμμετείχαν πάνω από χίλιοι νέοι ενήλικες, διαπίστωσε ότι ο πιο κοινός φόβος στις σχέσεις είναι ο φόβος της “ανικανότητας”, ή ότι δεν ανταποκρίνεστε στις προσδοκίες του συντρόφου σας. Ακολουθεί ο φόβος να χάσει κανείς την αυτονομία του ή να ελεγχθεί.
Για όσους δίνουν υπερβολικά, αυτοί οι φόβοι εκδηλώνονται ως υπεραντιστάθμιση. Αυτό σημαίνει ότι προσπαθούν διαρκώς να κάνουν περισσότερα, να ταιριάζουν, να καλύπτουν όλα τα κενά και να “σώζουν” σχέσεις ακόμη και εκεί που κανείς δεν το ζητάει. Η ρίζα αυτής της συμπεριφοράς είναι συχνά μια βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι η αξία σας εξαρτάται από το τι κάνετε για τους άλλους. Οι ψυχολόγοι συμβουλεύουν να κάνετε στον εαυτό σας μερικές ερωτήσεις σε τέτοιες στιγμές:
Το κάνω αυτό από αγάπη ή από απελπισία για να “πάρω” πίσω το άτομο;
Ήταν μια επιθυμία για φροντίδα που αργότερα έγινε σαν άγχος;
Θα το έκανα αυτό αν ένιωθα σιγουριά στη σχέση;
Θα θυμίσουμε ότι παλαιότερα οι επιστήμονες διεξήγαγαν μια μελέτη, χάρη στην οποία κατέστη δυνατό να διαπιστωθεί για πρώτη φορά η διαφορά μεταξύ ρομαντικών και πλατωνικών αγκαλιών.
